‘Vandaag ben jij de eerste, door allen geacht, een minister, een generaal, misschien zelfs een vorst – weet je wat je morgen bent?’, klinkt het in de openingsscène van Der letzte Mann (1924). Hierin wordt het verhaal verteld van een ouder wordende portier die zijn hele gevoel van eigenwaarde ontleent aan zijn werk, waarbij hij een prachtig uniform draagt. Dat levert hem ook in de wijk waarin hij woont veel aanzien op. Zijn wereld stort in als hij op een dag op grond van zijn leeftijd van portier wordt gedegradeerd tot beheerder van de toiletten. Hij voelt zich nutteloos en zijn buren drijven de spot met hem. Zijn lot neemt echter nogmaals een nieuwe wending: wanneer een rijke hotelgast op het toilet in zijn armen sterft, vermaakt deze hem zijn hele vermogen. Voortaan is de voormalige portier in het hotel Atlantic een graag geziene en gevierde gast.
Friedrich Wilhelm Murnau leverde met Der letzte Mann een briljante filmprestatie. Hij gebruikte slechts één enkele tussentitel, wat ongekend was in de stomme film. Het gebruik van de zogeheten ontketende camera, die zich vrij door de ruimte beweegt, en de toepassing van vervagingen en speciale effecten maakten een verteltechniek mogelijk die de innerlijke emoties van de hoofdpersoon ook zonder enige tekst zichtbaar maakt. Met name in scènes waarin de hoofdpersoon geëmotioneerd is, duiken vaak de cinematografische vervagingen en versplinterde beelden op die hun tegenhanger vinden in de tot vormen uiteengebarsten voorstellingen van expressionistische kunstenaars. In het werk van August Macke, Lyonel Feiniger of Martel Schwichtenberg zijn de portretten opgebouwd uit geometrische vormen en lijken tegelijkertijd door hun transparante gelaagdheid verder uiteen te spatten.
Op naar de tweede tekst en deze kamer
Details over de film:
Der letzte Mann, 1924 (101 Minuten)
Regisseren: Friedrich Wilhelm Murnau
Script: Carl Mayer
Productie: Erich Pommer
Productie bedrijf: Union-Film der Universum Film-AG (UFA), Berlin
Camera: Karl Freund
Besetzung:
Hotelportier: Emil Jannings
seine Nichte: Maly Delschaft
ihr Bräutigam: Max Hiller
Tante des Bräutigams: Emilie Kurz
Hotelmanager: Hans Unterkircher
Nachtwächter: Georg John
bäuchiger Hotelgast: Hermann Vallentin
junger Hotelgast: Olaf Storm
dünne Nachbarin: Emmy Wyda