In wiens bezit waren de stukken voordat ze in collectie van de Kunsthalle werden opgenomen? Wanneer waren ze van wie en hoe wisselden ze van eigenaar? Zijn er kunstwerken in de collectie die tussen 1933 en 1945 op onrechtmatige wijze van eigenaar wisselden?
Medio oktober 2020 is een door het Deutsche Zentrum Kulturgutverluste gefinancierd onderzoeksproject van start gegaan om deze vragen systematisch te onderzoeken. In deze tentoonstelling, waarmee het project wordt afgesloten, worden bronnen, methoden en resultaten van het herkomstonderzoek gepresenteerd en worden nieuwe perspectieven geopend op bekende werken.
Herkomstonderzoek is een essentieel onderdeel van het werk van de collectie. Het proactieve onderzoek naar de provenance (herkomst) van werken, het transparant omgaan met de resultaten van onderzoek, het vinden van rechtvaardige en billijke oplossingen en de teruggave van gestolen, onder dwang afgestane of onteigende werken zijn in de eerste plaats een belangrijk onderdeel van een verantwoorde omgang met het verleden. Gefundeerde kennis over de provenance van de werken in de eigen collectie biedt culturele instellingen en particuliere collecties tevens betere mogelijkheden voor een verantwoord collectiebeheer. De bevindingen van het herkomstonderzoek openen daarnaast nieuwe mogelijkheden voor de communicatie over de werken in publicaties, tentoonstellingen en rondleidingen.
Het onderzoeksproject in de Kunsthalle Emden omvat 97 werken die tussen 1902 en 1945 tot stand kwamen: vijf kunstnijverheidsvoorwerpen, tien beeldhouwwerken en 82 schilderijen. De bijzonderheden van het project liggen in het tijdstip en de wijze van toegang tot de collectie, in de heterogene samenstelling van de collectie en in de beschikbaarheid van bronnen.
Een groot aantal van de onderzochte werken is in 1986 als Stiftung Henri Nannen opgenomen in de collectie van de Kunsthalle Emden. In 1996 ontving het museum uit de nalatenschap van Nannen nog meer kunstwerken van vóór 1945. De meeste van de door hem geschonken werken had hij in de jaren 1970 en 1980 op de Duitse en internationale kunstmarkt verworven. Een ander deel van de onderzochte collectie is als schenking of gift van derden in de collectie terechtgekomen.
De onderzochte werken zijn afkomstig van in totaal 45 kunstenaars, waarvan sommige, zoals Max Beckmann of Lyonel Feininger, bekend zijn en waarover veel wetenschappelijke kennis bestaat. Anderen, zoals Rüdiger Berlit of Arthur Segal, zijn minder bekend. Bij het begin van het project vertoonde de provenance van de meeste werken in de onderzoekscollectie grote hiaten tussen 1933 en 1945 en ook in latere perioden. Om deze hiaten in te kunnen vullen is enerzijds gekeken naar de eigendomsketen vanaf het ontstaan van het desbetreffende werk, en anderzijds zijn de bekende eigendomsgegevens geverifieerd en zo goed mogelijk aangevuld.
Ga verder naar de volgende tekst
