Emil Nolde 1867 Nolde - 1956 Seebüll

Bauernhof, 1924

 

Provenance, WVZ-Kunsthalle / database, stand van zaken oktober 2020

Elisabeth en Heinrich Bamberger, Frankfurt am Main (z. j.); Galerie Goldschmidt, Frankfurt am Main (z. j.); Kunsthandlung Schumann, Frankfurt am Main (z. j.); Sammlung Geller, Neuss (z. j.); Kunsthaus Lempertz, Keulen (z. j.);

Galerie Aenne Abels, Keulen (z. j.); Galerie Wilhelm Grosshennig, Düsseldorf (z. j.);

Kunsthalle Emden (sinds 1986, gift van Henri Nannen)

Provenance, stand van zaken juni 2022

Galerie Ludwig Schames, Frankfurt a. M. (1925)

Sammlung Heinrich Bamberger, Frankfurt a. M. (vanaf vóór 1930- ?, waarschijnlijk gekocht van Galerie Ludwig Schames)

Kunsthandlung Wilhelm Schumann, Frankfurt a. M. (sinds circa 1938/1940 of 1942)

Collectie Geller, Neuss (sinds 1940 of 1942, aankoop van Kunsthandlung Wilhelm Schumann)

Lempertz Keulen (1964)

Galerie Aenne Abels, Keulen (sinds 1964-1970 op zijn vroegst)

Galerie Grosshennig, Düsseldorf (sinds 1970-1979, aankoop van Galerie Aenne Abels)

Collectie Henri Nannen (sinds 1979-1986, aankoop van Galerie Grosshennig)

Stiftung Henri und Eske Nannen en Schenkung Otto van de Loo, Emden (sinds 1986, gift van Henri Nannen)

 

Dit schilderij behoorde oorspronkelijk toe aan Heinrich en Elisabeth Bamberger, een echtpaar dat in Frankfurt am Main woonde en het vóór 1930 had verworven (bron: Noldes werkinventaris van 1930).
Heinrich Bamberger stierf in 1934.

Op basis van een decreet van april 1938, dat de registratie en taxatie van alle bezittingen van joodse burgers voorschreef, werd in november 1938 een lijst opgesteld van de bezittingen van de familie Bamberg. De vermelding "1 Landschaft Haus unbezeichnet" kan op een boerderij slaan. De lijst is echter geen ondubbelzinnig bewijs dat het schilderij in 1938 nog in het bezit van de familie Bamberg was. In tegenstelling tot een ander schilderij op de lijst ("1 Seestück, Nolte (sic!)"), wordt Nolte ondanks de signatuur niet als kunstenaar vermeld bij "1 Landschaft Haus unbezeichnet", wat op zijn minst twijfel oproept.

In 1940 of 1942 verkocht de Frankfurtse kunsthandelaar Wilhelm Schumann het schilderij Bauernhof aan een particuliere verzameling. Hoe en wanneer het schilderij in zijn bezit is gekomen is niet meer duidelijk. Misschien verwierf hij het uit het bestand van de Frankfurtse galerie Goldschmidt & Co (bron: Prof. Dr. Martin Urban: Nolde-Werkverzeichnis). Hij had daar als agent gewerkt tot de familie Goldschmidt in 1936 de deuren sloot en emigreerde.

Het is ook mogelijk dat het schilderij in beslag werd genomen in het huis van de voorzanger van de Westend-synagoge Siegfried Würzburger, in wiens kelder Elisabeth Bamberger vóór haar emigratie in oktober 1940 kostbaarheden had opgeborgen. Het echtpaar Würzburger werd in oktober 1941 naar Lodz gedeporteerd. Hun bezittingen werden in beslag genomen, hoewel de verblijfplaats van de in beslag genomen voorwerpen niet bekend is.

In de jaren 1940 werkte Wilhelm Schumann als adviseur voor de Landesleitung der Reichskammer der Bildenden Künste in de regio Hessen-Nassau en was hij ook betrokken bij de beoordeling en verkoop van kunstvoorwerpen die in beslag waren genomen van geëmigreerde of gedeporteerde Joden (bron: dossiers van het Städelsches Kunstinstitut en de Städelsche Galerie).

Na 1964 kwam Bauernhof in het bezit van de Keulse Galerie Aenne Abels, en in 1970 van de Galerie Grosshennig. Daar kocht Henri Nannen het in 1979 en in 1986 droeg hij het over aan zijn stichting.

Elisabeth Bamberger en haar nakomelingen hebben altijd naar het schilderij gezocht. In 1994 nam de familie schriftelijk contact op met Henri Nannen. In 2001 werd het onderzoek naar het verleden van het schilderij geïntensiveerd, evenals het overleg tussen de Stiftung Henri und Eske Nannen Stichting en Schenkung Otto van de Loo, en het Holocaust Claim Processing Office in New York, dat van de nazaten de opdracht had gekregen om te bemiddelen. In 2002 werd op basis van twee onafhankelijke deskundige adviezen overeenstemming bereikt over een eerlijke en billijke oplossing in de vorm van een compensatiebetaling. Het werk kon in de Kunsthalle blijven dankzij de genereuze steun van talrijke sponsoren.

Terug naar het overzicht

Drücke Enter, um die Suche zu starten